«Είναι 120.000, μπορεί να φτάνουν και τις 150.000. Υπάρχουν και εκτιμήσεις όμως που ανεβάζουν τον αριθμό τους στις 220.000. Μιλάμε πάντα για τους Ελληνες Ρομά ή Τσιγγάνους, πες τους όπως θέλεις. Γιατί τα τελευταία χρόνια έχουν έρθει και άλλοι, κυρίως από την Αλβανία, αλλά και τη Βουλγαρία, τα Σκόπια και τη Ρουμανία. Αυτοί έτσι και αλλιώς είναι παράνομοι», λέει στην «Κ» στέλεχος του υπουργείου Εσωτερικών.
Μόνο κατ εκτίμηση υπάρχουν στοιχεία για τους Ρομά στην Ελλάδα. Αλλωστε, εφόσον πρόκειται για Ελληνες πολίτες, δεν υπάρχει κάτι που να τους διαφοροποιεί στα δημόσια έγγραφα. Η μόνη φορά που καταγράφηκαν ως «Τσιγγάνοι» σε επίσημο έγγραφο ήταν όταν κατέθεταν αίτηση για δάνειο μέσω ευρωπαϊκού προγράμματος από το υπ. Εσωτερικών την περίοδο 2004-2007.
«Καμπανάκι» στο υπουργείο Οικονομικών – Ουρές σε εφορίες και λογιστικά γραφεία από επίδοξους δικαιούχους, που δεν κάνουν ποτέ φορολογική δήλωση ή δεν μπορεί να ελεγχθούν κανονικά από τις αρμόδιες υπηρεσίες
Έκπληκτοι οι υπάλληλοι των εφοριών, αλλά και εργαζόμενοι σε λογιστικά γραφεία, στα οποία προσφεύγουν χιλιάδες ενδιαφερόμενοι να φτιάξουν τα χαρτιά τους, για να λάβουν το επίδομα από το πρωτογενές πλεόνασμα, βλέπουν ότι στη συντριπτική πλειονότητά τους οι εμφανιζόμενοι ως δικαιούχοι είναι ρομά, αλβανικής, πακιστανικής και οποιασδήποτε άλλης ξένης καταγωγής, που, λόγω του «ιδιαίτερου» -ας το πούμε κομψά- εργασιακού, φορολογικού και οικονομικού καθεστώτος στο οποίο κινούνται -όχι κατ’ ανάγκην με επιλογή τους-, έχουν σαφές προβάδισμα σχεδόν από κάθε άλλη κοινωνική ομάδα.
Οι σκηνές θυμίζουν έντονα τα όσα έγιναν με το επίδομα που μοίραζε ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου το Νοέμβριο του 2009 και ενώ η χώρα ήταν ήδη σε χρεοκοπία: άνθρωποι που δήλωναν ως κατοικία μία… σκηνή, ή ακόμη και ένα… δέντρο (εξ ου και το «σκηνίτες» και «δενδρίτες» που είχε κυκλοφορήσει τότε), λάμβαναν με χαρακτηριστική ευκολία την πρώτη δόση του επιδόματος.
Υπολογίζεται πάντως ότι μόνον οι περίπου 30.000 είναι πλήρως ενσωματωμένοι, όπως εκείνοι που κατοικούν στην Αγία Βαρβάρα. Μια τελευταία απογραφή, που όμως δεν συμπεριελάμβανε τη Θράκη και τη Μακεδονία, περιοχές με μεγάλο πληθυσμό Ρομά, κατέγραψε 220 καταυλισμούς, όταν σε όλη τη χώρα ίσως και να φτάνουν τους πεντακόσιους. Ομως ένα είναι σίγουρο: ότι πρόκειται για πληθυσμιακή ομάδα που λαμβάνει πολλά προνοιακά επιδόματα.
«Οταν για πρώτη φορά επισκέφθηκα οικισμό Ρομά, με ρώτησαν από ποια υπηρεσία ήμουν. Τους φαινόταν παράξενο να επισκεφθεί κάποιος άσχετος τον οικισμό χωρίς να είναι κρατικός υπάλληλος», λέει στην «Κ» ο γενικός γραμματέας Πληθυσμού και Κοινωνικής Συνοχής του υπουργείου Εσωτερικών Αγγελος Συρίγος. Πολλοί Ρομά ουσιαστικά ζουν από τα επιδόματα.
Επίδομα φτώχειας, επίδομα πολυτέκνου, επιδόματα για ατυχήματα που παθαίνουν συχνά λόγω του τρόπου ζωής τους και χρόνιες ασθένειες. Τα παιδιά είναι για πολλούς «εργαλεία κατά της φτώχειας». «Μπαίναμε σε ένα σπίτι, λέγαμε πόσα παιδιά έχεις, απαντούσε έξι. Στο επόμενο σπίτι μάς έλεγαν οκτώ παιδιά αλλά βρίσκαμε και δύο από το προηγούμενο», λέει χαρακτηριστικά στην «Κ» ο κ. Παρθένης, υπεύθυνος προγραμμάτων Τσιγγανοπαίδων του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Στις «σχέσεις» των Τσιγγάνων με το Δημόσιο επένδυσαν πολλοί πολιτικοί για την εκλογή τους. Και επειδή το μορφωτικό επίπεδο των Τσιγγάνων συχνά δεν τους επιτρέπει να ξέρουν πώς να εξασφαλίσουν επιδόματα, πάντα υπάρχουν επιτήδειοι βοηθοί. «Ομως στα επιδόματα εξαντλείται η ελληνική κρατική πολιτική για τους Τσιγγάνους», συνοψίζει ο κ. Συρίγος. Μόνο το 30% των Ρομά που κατοικούν στην Ελλάδα έχει πρόσβαση σε ηλεκτρικό και σε πόσιμο νερό.
«Οποιος έρχεται εδώ φεύγει πλούσιος και εμείς μένουμε στη φτώχεια μας», λέει στην «Κ» η κ. Σαμπιχά Σουλεϊμάν, πρόεδρος του γυναικείου συλλόγου «Ελπίδα» από το χωριό Δροσερό της Ξάνθης, όπου κατοικούν περίπου 5.000 Ρομά. Τη Σαμπιχά, σήμερα 37 χρόνων, την πάντρεψαν από τα 13. «Μεγάλωσα με τα τέσσερα αδέλφια μου με ένα πάπλωμα, που τραβούσε πότε ο ένας, πότε ο άλλος. Ετσι ήταν τα πράγματα».
Ναρκωτικά
Εφτιαξε τον σύλλογο για να βοηθήσει την επόμενη γενιά Ρομά να ζήσει καλύτερα, να μορφωθεί και έτσι να έχουν οι νέοι ελπίδα να βρουν κάποια σταθερή δουλειά. Οταν της τηλεφώνησα για να μιλήσουμε, μου ζήτησε να την καλέσω αργότερα «για να ξεμπλέξουμε πρώτα με την Αστυνομία». Μερικές ώρες αργότερα, μου εξήγησε ότι μια 27χρονη έγκυος ναρκoμανής πέθανε το μεσημέρι και οι δυνάμεις της Αστυνομίας περίπου «κατέλαβαν» το χωριό. «Και εγώ θέλω να πιάσουν αυτούς που πουλάνε ναρκωτικά. Στην άκρη του χωριού παιδιά ρουφάνε όλη την ημέρα βενζίνη και είναι σαν μεθυσμένα. Εχουμε παιδιά και δεν θέλουμε να ζούνε έτσι».
Στο Δροσερό κατοικούν εκατοντάδες παιδιά, όμως το δημοτικό σχολείο χωράει μόνο 160. Επειδή για παιδικό σταθμό ούτε λόγος να γίνεται, οι γυναίκες του χωριού έστησαν ένα κέντρο απασχόλησης παιδιών από 2 ώς 4 ετών με χρηματοδότηση από τα Ιδρύματα Νιάρχου και Μποδοσάκη. «Πέρυσι είχαμε 48 παιδιά και φέτος θα φιλοξενούσαμε 115 με τα χρήματα από το Ιδρυμα Νιάρχου. Ομως ήρθε η Πρόνοια και είπε ότι το κτίριο δεν έχει άδεια και μας απαγόρευσαν να λειτουργήσουμε. Τώρα τα παιδιά γυρίζουν στον δρόμο», καταλήγει η Σαμπιχά.
