Σας παρουσιάζουμε με μεγάλη χαρά τη νεοελληνική απόδοση των αρχαίων κειμένων που αποτελούν το “καταστατικό” των αρχαίων μυστηρίων της Ανδανίας. Νοτιοανατολικά του χωριού Κωνσταντίνων στην πεδινή θέση «Καμάρες» και συγκεκριμένα στη θέση «Καημένη Πέτρα», βρέθηκαν το 1880 δύο αρχαίες πλάκες, πάνω στις οποίες έχει καταγραφεί όλο το τελετουργικό των μυστηρίων της Ανδανίας. Ανατολικά της θέσης αυτής βρίσκεται η πηγή «Διβάρι», ανάμεσα σε ίχνη πρώτης βυζαντινής εποχής. Η πόλη αυτή άκμασε κατά τα ρωμαϊκά χρόνια στην Άνω πεδιάδα και ήταν κεντρική, μετά τη Μεσσήνη, αφού τα Ιερά Καρνάσια μυστήρια της Ανδανίας, μεταφέρθηκαν εδώ. Οι επιγραφές, χρονολογούμενες από το 80 π.Χ., μεταφέρθηκαν στη συνέχεια στους Κωνσταντίνους και προσκολλήθηκαν εκατέρωθεν της εισόδου του ναού «Αγ. Κωνσταντίνου». Την μελέτη έκανε για το “meropitopik” η καθηγήτρια Βαρνάβα Σ. Τα μυστήρια τα εισήγαγε ο Καύκωνας στην Ανδανία, πρώτη πρωτεύουσα της Μεσσηνίας όταν βασίλευαν οι προδωρικοί βασιλείς Πολυκάονας και Μεσσήνη.
Η Αρχαία Μεσσήνη συνδέεται άμεσα με το τελετουργικό των Μυστηρίων της Ανδανίας. Το ύπατο αίτημα της Μύησης είναι να αναχωνεύει τη θεία τελείωση, μέσα στην τελείωση της ψυχής, το δε μυστικό της γνώσης, επιστήμης και τέχνης εδρεύει μέσα στην αλληλουχία αναλογιών που ενώνει σε ολοένα αποκλίνοντες κύκλους, το ατομικό με το καθολικό, το πεπερασμένο με το άπειρο.
Η Αρχαία Μεσσήνη αποτελεί πολιτισμικό κόσμημα για όλον τον κόσμο και συνδέεται άμεσα με το τελετουργικό των Μυστηρίων της Ανδανίας. Το ύπατο αίτημα της Μύησης είναι να αναχωνεύει τη θεία τελείωση, μέσα στην τελείωση της ψυχής, το δε μυστικό της γνώσης επιστήμης και τέχνης εδρεύει μέσα στην αλληλουχία αναλογιών που ενώνει σε ολοένα αποκλίνοντες κύκλους, το ατομικό με το καθολικό, το πεπερασμένο με το άπειρο.
Η διδασκαλία είχε 3 μέρη.
•Η επιστήμη των παγκοσμίων αξιωμάτων η Θεογονία,
•Η Φυσική ή Κοσμογονία
•Η Ηθική, δηλαδή το κάθε τι με τον Άνθρωπο, Επιστήμη και Τέχνη
Στον 1ο βαθμό μύησης η επιλογή των μαθητών ήταν μια κρίσιμη φυσιογνωμική δοκιμασία, για τον αν ήταν κατάλληλοι ή όχι στη μύηση. Στη συνέχεια γίνονταν μαθήματα ηθικής του τύπου των ερωτήσεων: Τι σημαίνει ένα τρίγωνο εγγεγραμμένο στον κύκλο. Η νηστεία, συζήτηση, αποκρυφιστική διδασκαλία διαρκούσε 2 χρόνια, με πενταετή προοπτική, κλείνοντας ο πρώτος κύκλος της αρχής των Μυστηρίων.
Στο 2ο βαθμό μύησης γινόταν Κάθαρση, η θεωρία των Αριθμών και η Θεογονία. Οι 9 Μούσες έφερναν κάθε μια το όνομα των απόκρυφων επιστημών και ιερών Τεχνών.
Ουρανία: Αστρονομία, Αστρολογία
Πολύμνια: Μαντική Τέχνη, Μεταθανάτια Ζωή.
Μελπομένη: Επιστήμη, Ζωή, Θάνατο, Μεταμόρφωση, Αναγέννηση. Και οι 3 μαζί αποτελούσαν την ενότητα Κοσμογονία ή Ουράνια Φυσική, Καλλιόπη: Ιατρική, Κλειώ: Μαγεία, Ευτέρπη:Ηθική, και οι 3 μαζί αποτελούν την ενότητα Ανθρωπολογία ,Ψυχολογία.
Τερψιχόρη:Ορυκτολογία, Ερατώ: Φυτολογία, Θάλεια:Ζωολογία. Και οι 3 μαζί αποτελούν την ενότητα Γήινης φυσικής και χημείας.
Στο 3ο βαθμό μύησης, γινόταν η τελείωση. Μελετούσαν Κοσμογονία, Ψυχολογία και Εξέλιξη της Ψυχής .Η μυστηριακή κοσμογονία και ψυχολογία άγγιζαν τα πλέον μεγάλα μυστήρια της ζωής, μυστικά επικίνδυνα των απόκρυφων επιστημών και τεχνών.. Οι μυημένοι πίστευαν πάντοτε τα φανερώματα του πνευματικού Κάλλους, της Φιλότητας και της Αλήθειας.
Ο 4ος και τελευταίος βαθμός μύησης ήταν για τον έρωτα, το γάμο, τη γνωσιολογική μύηση που διαδεχόταν η μύηση της θέλησης και να αξιοποιήσει την αλήθεια μέσα στη νόηση, την αρετή μέσα στη ψυχή, την αγιότητα μέσα στο σώμα. Συνεπώς το σώμα πρέπει να είναι αγνό και καθαρό, για να είναι καθαρή και αγνή η ψυχή. Πρέπει η ψυχή με την αδιάκοπη φώτιση του Νου, να κάνει κτήμα της το Θάρρος, την Αυταπάρνηση, την Αυτοθυσία, την Πίστη με μια λέξη την Αρετή. Πρέπει τέλος η Νόηση να εγγίζει την Σοφία και τη Γνώση κατά τέτοιον τρόπον ώστε να μπορεί να διακρίνει το καλό και το κακό, να βλέπει το Θεό, τόσο, στο πλέον ασήμαντο ον, όσο και μέσα στο σύνολο των Κόσμων.
Ολόκληρο το σύστημα των μυστικών γνώσεων λεγόταν ΜΥΣΤΗΡΙΑ και στη γνώση αυτή ήταν υποχρεωμένοι να μην πουν, ότι είδαν και άκουσαν.. Κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας και δοκιμασίας άπλετο φως διαδεχόταν το βαθύ σκοτάδι. Η κατάπληξη διαδεχόταν την ευθυμία, ο φόβος τη χαρά και η αγαλλίαση την λύπη. Γενικά υποβάλλονταν σε ψυχική έκσταση για να ριζωθεί βαθύτερα ο Σεβασμός και η Πίστη προς το Θείο. Αυτός που συμπλήρωνε τη μαθητεία λεγόταν μύστης, η μαθητεία μύησις, ο διδάσκοντος Ιερέας Μυσταγωγός και η διδασκαλία Μυσταγωγία (από το ρήμα μυώ που σημαίνει διδάσκω απόκρυφα πράγματα). Οι λέξεις Ιεροφάντης Ιεροθύτης Αγωνοθέτης, Δαδούχος, Μυσταγωγός, χαλειδοφόρος κ.λ.π., δηλώνουν αξιώματα της ιερατικής τάξης.
Τα μυστήρια στην Ανδανία έφερε ο Καύκωνας, την εποχή που βασίλευαν στη Μεσσηνία ο Πολυκάονας και η Μεσσήνη. Ο Λυκάονας μύησε στα μυστήρια τη βασίλισσα Μεσσήνη, η οποία καθιέρωσε τις γιορτές, στις Μεγάλες Θεές. Αργότερα, ο Λύκος έκαμε τα μυστήρια περισσότερο σεβαστά μυώντας και το βασιλιά της Αρήνης Αφαρέα και τη γυναίκα του. Όταν υποδουλώθηκε η Μεσσηνία καταργήθηκαν με τη βία όλες οι λατρείες και ιερές τελετές.
Με την απελευθέρωση της Μεσσηνίας, ο Επαμεινώνδας και Επιτέλης βρέθηκαν σε αμηχανία που θα κτίσουν την νέα πρωτεύουσα. Τότε παρουσιάστηκε στον ύπνο τους ο Καύκωνας ντυμένος ιεροφάντης και τους υπέδειξε το χώρο κοντά στην Ιθώμη όπου υπήρχε θαμμένη χάλκινη υδρία στην οποία υπήρχε το τυπικό των οργίων των Μεγάλων Θεών, γραμμένο σε λεπτότατο έλασμα από κασσίτερο, τυλιγμένο σε ρολό. Την υδρία είχε θάψει ο Αριστομένης, στην πτώση της Είρας. Ο Επαμεινώνδας κάλεσε τον Αθηναίο οργανωτή μυστηριακών τελετών, τον Μέθανο, αναδιοργανώνοντας τα μυστήρια.
Μικρά Mυστήρια
Τα Μικρά Mυστήρια τελούνταν κάθε άνοιξη έξω από την Ανδανία σε κάποια πηγή που υπήρχε στην ιερά οδό. Πιστεύεται ότι είναι η πηγή ,το Aρχαίο Διβάρι ,στην Πολίχνη. Εκεί οι Ιερείς έψαλλαν ευχές και το νερό της πηγής μετά θεωρείτο καθαγιασμένο. Κατόπιν οι ιερείς έχυναν νερό πάνω σε κάθε μύστη, ή τους ράντιζαν ομαδικά όταν ήταν πολλοί. Η ενέργεια αυτή λεγόταν Καθαρμός των μυστών. Μετά από αυτό γινόταν ο καθαρμός και εξαγνισμός της ψυχής και με αυτόν τον τρόπο ήταν προετοιμασμένοι και για την τελετή των μεγάλων μυστηρίων.
Τα Μεγάλα Μυστήρια
Τελούνταν κάθε 4 χρόνια, από 14-22 Βοηδρομιώνος, του μηνός Σεπτεμβρίου.
Την 1η ημέρα γινόταν η μεταφορά των αγιοτάτων ιερών συμβόλων και μυστικών ιερών, από την Ανδανία στη Μεσσήνη και τοποθετούντο στο εκεί Iερό της Δήμητρας. Η μεταφορά γινόταν από τους Ιερείς και Ιέρειες και ακολουθούσε πίσω το πλήθος. Μετά ενώνονταν με το πλήθος της Μεσσήνης που ερχόταν προς προϋπάντηση. Τα 2 αρχαιότερα γεφύρια της Ελλάδος, της Ελευσίνας και Μαυροζούμενας, πρέπει να προστατευθούν και προβληθούν, γιατί είναι αντικείμενο πολυεπιστημονικής μελέτης, λόγω της μεγάλης σπουδαιοτητάς τους.
Τη 2η ημέρα γινόταν η συγκέντρωση των μυστών ,στο Iερό της Δήμητρας και ο Ιεροκήρυκας καλούσε αυτούς για νέο καθαρμό στη παρακείμενη πηγή.
Την 3η και 4η ημέρα όλος ο λαός της Μεσσήνης και Ανδανίας συγκεντρωνόταν προ των βωμών των θεών και απαγγέλοντο προσευχές, ψάλλονταν άσματα και γίνονταν δημόσιες θυσίες.
Την 5η ημέρα γινόταν η πομπή των μυστών στη Μεσσήνη για επιστροφή. Προηγείτο ο Ιεροφάντης, ακολουθούσαν ο Ιερεύς και η Ιέρεια της Δήμητρας και Περσεφόνης, οι Aγωνοθέτες, οι Iεροθύτες, oι Aυλητές, οι Ιέρειες και οι Παρθένοι που οδηγούσαν τα άρματα όπου μέσα είχαν τα κιβώτια που ήταν φυλαγμένα τα Iερά Mυστικά. Επειτα ακολουθούσε η Θοιναρμάστρια (η προϊσταμένη της οργάνωσης του ιερού δείπνου) και οι Υποθοιναρμόστριαι, η Iέρεια της Δήμητρας στον Iππόδρομο και η της εν Αιγίλη, οι Ιέρειαι και οι Ιερείς με τάξη που την έκριναν οι δέκα. Ο Γυναικονόμος είχε την επίβλεψη της τάξης. Ακολουθούσαν οι Mύστες άδοντες ιερά άσματα. Οδηγούντο δε χοίρος προς θυσία, στο βωμό της Δήμητρας, κριάρι προς θυσία για τον Ερμή, δάμαλις για τους Μεγάλους Θεούς Κάπρος για τον Κάρνειον Απόλλωνα και πρόβατο για την Αγνή. Η πομπή καθ΄οδόν όπου συναντούσε ιερό σταματούσε και τελούσε ιερούς χορούς με άσματα προς το θεό του οποίου ανήκε το ιερό. Έτσι βραδυπορούντες έφθαναν στην Ανδανία όπου τους γινόταν πανηγυρική υποδοχή. Ο Ιεροφάντης παραλάμβανε τα Iερά και τα κατέθετε πάλι στο Τελεστήριο και οι μύστες υποβάλλονταν σε νέο καθαρμό στo άγαλμα της Αγνής πλησίον της Κρήνης.
Την 6η ημέρα γίνονταν οι θυσίες στους ειρημένους θεούς δια των θυμάτων που αναφέραμε παραπάνω. Οι δύο αυτές ημέρες ήταν οι σπουδαιότερες των εορτών.
Τις υπόλοιπες ημέρες στο Τελεστήριο εισέρχονταν οι μύστες από το βράδυ και εγίνοντο οι μυστικές τελετές των μυστηρίων, όπου συνεχιζόταν η δοκιμασία.
Η 7η ημέρα ήταν ημέρα ευχών, θυσιών , αυστηρής νηστείας και ανάπαυσης. Έπρεπε τα σώματα των μυστών να καθαριστούν και να εξαγνιστούν. Γι’ αυτό επιβαλλόταν η νηστεία, η οποία γινόταν σε ανάμνηση της αποχής της Δήμητρας από κάθε τροφή, μέχρι που ξαναβρήκε τη χαμένη κόρη της.. Όταν νύχτωνε, οι μύστες, ντυμένοι στους κατάλευκους και άσπιλους χιτώνες τους , κλείνονταν στο Tελεστήριο όπου άρχιζε η τελετή (δεύτερος βαθμός μύησης) με δρώμενα και λεγόμενα (ιεροπραξίες και αναπαραστάσεις από το μύθο της Δήμητρας και της Κόρης). Η μύηση συνεχιζόταν και την επόμενη νύχτα με την Εποπτεία, τον τρίτο και τελευταίο βαθμό μύησης με δρώμενα και δεικνύμενα (ιερουργίες Δία και Δήμητρας). Αν τύχαινε να είναι πολλοί οι μύστες επαναλαμβανόταν την επόμενη βραδυά.
Την τελευταία ημέρα γινόταν ο Ιερός Δείπνος, λεγόταν Πλημοχόες και ήταν αφιερωμένη στη λατρεία των χθόνιων θεών και νεκρών. Το όνομα πήρε από την πλημοχόη αγγείο χωρίς λαβές, χαμηλό σκέπασμα και υψωμένη βάση , που έμοιαζε με αλατιέρα.
Η Επιγραφή που παρουσιάζουμε περιέχει 27 παραγράφους, άρθρα που δίνονται οι εντολές και οι υπηρεσίες σε κάθε αρμόδιο για τα καθηκοντά του, στη διάρκεια των τελετών.
Από την επιγραφή διαπιστώνεται ότι οι Μεσσήνιοι μετά την απελευθέρωσή τους, διατήρησαν το θεσμό της δουλείας αλλά υπήρχαν και για τους δούλους προστατευτικές διατάξεις. Ο δούλος είχε τη δυνατότητα να ζητήσει άσυλο στο ιερό, εάν έκρινε ότι είχε κακή μεταχείριση , ο δε ιερέας δικαιούτο να ζητήσει ανάκριση και να εξετάσει τα παράπονα του Δούλου. Εάν πείθοταν ότι δίκαια δραπέτευσε, από τον κυριό του, απαλασσόταν των ποινών της δραπέτευσής του. Αντίθετα, αν οι αιτιάσεις ήταν ψεύτικες, παραδινόταν πάλι στον κυριό του. Συμμετείχαν στην τελετή των μυστηρίων και “αι δούλαι φέρουσαι χιτώνα ή σινδόνι και ιμάτιο μη πλείονος δραχμάς πεντήκοντα”, ενώ οι γυναίκες και παιδιά των ελευθέρων έφεραν ιματισμό αξίας διπλασίας, των δούλων. Το ψήφισμα προβλέπει εξ άλλου αυστηρούς κανόνες ευταξίας και προσήλωσης στη διάρκεια τέλεσης των μυστηρίων. Οι δούλοι μετέφεραν ξύλα στο βαλανείο και απαγορευόταν να αλειφθούν με λάδι. Για οποιαδήποτε παράβαση οι δούλοι είχαν σωματική τιμωρία με μαστιγώσεις. Γι αυτό το λόγο ορίζονταν 20 ραβδοφόροι επιμελητές, που έκαμαν χρήση επιμελητών. Η όλη οργάνωση των μυστηρίων αποδεικνύει την επιβίωση των θρησκευτικών παραδόσεων και το σεβασμό των απογόνων στην «παρακαταθήκη» των πατέρων τους.
Σχετικά με τους ιερείς: Ο γραμματέας των συνέδρων, όσους γίνουν ιερείς να τους ορκίσει αμέσως. Αν κάποιος αρρωστήσει , ή αν τυχόν οι ναοί καούν να κάνουν σπονδή με αίμα και κρασί σύμφωνα με τον καθιερωμένο όρκο.
« Ορκίζομαι στους θεούς, όσοι εκτελούν τα μυστήρια, να το κάνουν με φροντίδα, για να πραγματοποιούνται τα σχετικά με την τελετή με ευσέβεια και αίσθημα δικαίου και ούτε ο ίδιος τίποτα ασεβές και άδικο να κάνει, ώστε να καταστρέψει τα μυστήρια ούτε σ’ άλλον να το επιτρέψει αλλά ν’ ακολουθεί πιστά τα καθιερωμένα και να ορκίζει τις ιέρειες και τον ιερέα σύμφωνα με το ψήφισμα. Αν κάποιος δεν θέλει να ορκιστεί να πληρώνει πρόστιμο 1.000 δρχ. και άλλος στη θέση του να κληρώνεται από τις ίδιες φυλές.
Τις ιέρειες να ορκίζει ο ιερέας και οι ιερείς μέσα στο ιερό του καρνείου, πριν από τις ημέρες των μυστηρίων τον ίδιο όρκο να ορκίζονται « Να συμβιώνω με τους συντρόφους με ιερό και δίκαιο τρόπο. Αν κάποιοι ιερείς δεν θέλουν να ορκιστούν να χρεώνονται 1000 δρχ. και να μην τους επιτρέπεται να τελούν τις θυσίες, μήτε να μετέχουν στα μυστήρια. Εκείνοι που ορκίζονται, εκείνοι να τελούν τις θυσίες. Όσοι λοιπόν έχουν γίνει ιερείς και ιέρειες το πεντηκοστό πέμπτο έτος να ορκιστούν στον ίδιο αυτό όρκο τον 11ο μήνα πριν τα μυστήρια.
Σχετικά με την κληροδότηση : Αυτά που είναι στις σειρές και στα βιβλία, όσα παρέδωσε , όποιος τα θυμόταν, να τα παραδώσουν οι ιερείς στους αντικαταστάτες, να παραδώσουν και τα υπόλοιπα, όσα τυχόν δημιουργηθούν χάρη των μυστηρίων.
Σχετικά με τα στεφάνια: οι ιερείς θα φορούν στεφάνια, ενώ οι ιέρειες λευκό μαντήλι στο κεφάλι, οι πρώτοι μύστες των τελετουργιών να φορούν τιάρες. Όταν λοιπόν, οι ιερείς δώσουν εντολή, να παραμερίσουν τις τιάρες και να στεφανωθούν οι πάντες με δάφνες.
Σχετικά με το ντύσιμο : όσοι τελούν τα μυστήρια να είναι ξυπόλυτοι και ο μανδύας τους να είναι λευκός, οι γυναίκες να μην είναι επίσημα ντυμένες, μήτε τα σημάδια των φορεμάτων τους να είναι φαρδύτερα του ημιδακτυλίου, οι ιδιώτες να φορούν λευκό χιτώνα και μανδύες όχι μεγαλύτερης αξίας των 100 δρχ. Τα παιδιά σινδώνη αιγυπτιακή, ρούχο όχι μεγαλύτερης αξίας της μίας μνας. Οι δούλες να φορούν ένδυμα και μανδύα όχι μεγαλύτερης αξίας των πενήντα δραχμών. Από τις γυναίκες οι ιέρειες να φορούν ένδυμα αξίας όχι μεγαλύτερης των δύο μνων. Οι κόρες ένδυμα όχι μεγαλύτερης αξίας των 100 δρχ. Στις πομπές οι ιέρειες να φορούν σανδάλια και μάλλινο ένδυμα με σημάδια όχι πλατύτερα του ημιδακτυλίου, οι κόρες αιγυπτιακό ένδυμα και ρούχο όχι διαφανές, να μην έχουν πάνω τους χρυσό ούτε κοκκινάδι, μήτε στόλισμα, μήτε τα μαλλιά πλεγμένα, μήτε υποδήματα, αφιερώματα μάλλινα ή δερμάτινα. Όσες πρέπει να αφιερωθούν στους θεούς να είναι ντυμένες όπως οι ιερείς διατάξουν. Αν κάποιος έχει άλλο ντύσιμο από το συμφωνημένο ή διαπράξει κάτι από όσα απαγορεύονται να μην του επιτρέπει ο γυναικονόμος την είσοδο και να του αφαιρεί την εξουσία που έχει.
Όρκος γυναικονόμου: « οι ιερείς όταν ορκιστούν οι ίδιοι, να ορκίζουν και τον γυναικονόμο στα ίδια ιερά επειδή θα έχει την φροντίδα του ρουχισμού και των υπόλοιπων όσων έχουν διαταχθεί σύμφωνα με το ψήφισμα».
Πομπές: Στις πομπές προπορεύεται ο μνασίστρατος έπειτα ακολουθεί ο ιερέας των ιερών των θεών, όπου τελούνται τα μυστήρια, μετά οι ιέρειες, έπειτα οι κριτές των αγώνων, οι ιεροθύτες και οι μουσικοί. Μετά από αυτούς ακολουθούν οι παρθένες ιέρειες, όπως τυχόν έχουν κληρωθεί οδηγώντας τα άρματα που θα έχουν τα κιβώτια με τα ιερά μυστικά, έπειτα οι υπεύθυνες των δείπνων των αφιερωμένων στους θεούς. Έπειτα οι ιέρειες η μία πίσω στην άλλη όπως κληρώθηκαν, μετά οι ιερείς και οι δέκα στη σειρά. Ο γυναικονόμος κληρώνει τις ιέρειες και τις παρθένους και έχει την φροντίδα για το πώς θα πορευτούν στην πομπή όπως έχουν κληρωθεί. Οδηγεί τις πομπές και τα αφιερώματα. Και αφιερώνουν αρχικά οι σύζυγοι και μετά τα παιδιά, κριάρι στους μεγάλους θεούς, νεαρή αγελάδα στον καρνείο Απόλλωνα και αγριόχοιρο.
Οι ιερείς να μην επιτρέπουν σε κανέναν να έχει σκηνή σε απόσταση 30 τετραγωνικών ποδιών, ούτε παραπετάσματα, ούτε κατασκηνώσεις, ούτε στον τόπο όπου οι ιερείς έχουν περιβάλλει με στεφάνια να επιτρέπεται σκηνή που να μην ανήκει σε ιερέα. Επιπλέον κανείς αμύητος να μην επιτρέπεται να εισβάλλει στον τόπο που είναι στεφανωμένος ολόγυρα. Ν’ αναγραφεί πως πρέπει να καθαρίζουν καθώς και όσα δεν πρέπει να παίρνουν μαζί τους. Όσα δεν πρέπει να έχουν μέσα στις σκηνές. Κανείς δεν πρέπει να έχει κρεβάτια μέσα στις σκηνές, μήτε κοσμήματα αξίας άνω των 300 δρχ. ειδάλλως να μην τους τα επιτρέπουν οι ιερείς και όσα είναι παραπάνω ν’ ανήκουν στους θεούς.
Όταν τελούνται οι θυσίες και τα μυστήρια όλοι να σιωπούν και ν’ ακούν όσα λέγονται. Όποιος δεν υπακούει ή φέρεται απρεπώς οι ιερείς να τον μαστιγώνουν και να τον διώχνουν από τα μυστήρια.
Ραβδοφόροι: Έξω από τα ιερά να βρίσκονται 20 ραβδοφόροι και να επιβάλλουν την πειθαρχία σ’ αυτούς που τελούν τα μυστήρια και να έχουν τη φροντίδα τους , ώστε να γίνονται τα πάντα με σωστό και τακτικό τρόπο όπως έχει καθιερωθεί. Όσοι δεν υπακούν ή φέρονται άσχημα να μαστιγώνονται, αν κάποιος από τους ραβδοφόρους δεν ακολουθεί τις διαταγές ή διαπράττει άλλου είδους αδικία με σκοπό την κατάλυση των μυστηρίων, να δικάζεται στα ιερά, αν καταδικαστεί να μην μετέχει στα μυστήρια.
Χρήματα : τα χρήματα που κερδίζονται από τα μυστήρια να τα χειρίζονται οι διορισμένοι και να εισφέρουν όλοι οι άρχοντες έχοντας τίμημα ο καθένας όχι λιγότερο από ένα τάλαντο. Η γερουσία να παραγράφει από τους διορισμένους το όφελος. Όταν τελειώσουν τα μυστήρια να ελέγχονται τα έσοδα και τα έξοδα και οι υπολογισμοί να δίνονται στον ταμία, αν βρεθεί πως κάποιος έχει αδικήσει, να χρεώνεται 1.000 δρχ. πρόστιμο. Οι υπεύθυνοι κατα το πεντηκοστό πέμπτο έτος να χειρίζονται τα έξοδα των μυστηρίων και όσα χρειάζονται να δαπανηθούν για τις κατασκευές στον καρνείο τόπο. Για τις χρηματικές δοσοληψίες υπεύθυνος κυρίως να είναι ο ταμίας σύμφωνα με όσα έχουν αποφασίσει οι σύνεδροι και οι άρχοντες. Όλα τα λεφτά να χρησιμοποιούνται για θέματα σχετικά με τα μυστήρια αν ξοδέψει κάποιος χρήματα για άλλο λόγο να καθίσταται υπόλογος. Όταν ολοκληρωθούν όσα χρειάζονται για τα μυστήρια τα υπόλοιπα χρήματα που τυχόν περισσεύουν να προστίθενται στα έσοδα της πόλης.
Παροχές από τις θυσίες: Πριν την έναρξη των μυστηρίων πρέπει να παρέχονται δύο αρνιά λευκά, κατά τον εξαγνισμό ένα υγιές κριάρι και όταν εξαγνίζεται το κοινό τρεις μικρούς χοίρους ,για τους πρώτους μυημένους 100 αρνιά, τις πομπές ν’ ακολουθούν οι σύζυγοι μαζί με τα παιδιά, στους μεγάλους θεούς να αφιερώνονται, μία αγελάδα δύο ετών, ένα κριάρι για τον καρνείο Απόλλωνα και ένας αγριόχοιρος. Ο υπεύθυνος των ιερών να λαμβάνει τα χρήματα και να ελέγχει τα αφιερώματα ώστε να είναι καθαρά και υγιή και να τα παρουσιάζει στους ιερείς δέκα ημέρες πριν τα μυστήρια.
Οι ιερείς αποφασίζουν ποιοι αυλητές και μουσικοί θα παίξουν στις θυσίες και τα μυστήρια.
Αδικήματα: Εάν κάποιος τις ημέρες που πραγματοποιούνται οι θυσίες και τα μυστήρια είτε κλέψει, είτε προβεί σε κάποιο άλλο αδίκημα, να εκδιώχνεται από τους ιερούς τόπους. Ο ελεύθερος πολίτης, αν καταδικαστεί να πληρώνει διπλό πρόστιμο, ενώ ο δούλος να μαστιγώνεται και να καταβάλει διπλά όσα έκλεψε, για τα άλλα αδικήματα το πρόστιμο να είναι είκοσι δρχ. αν δεν πληρώσει αμέσως το πρόστιμο ο κύριος του, να τον παραδίδει τον δούλο σ’ αυτόν που αδικήθηκε, ώστε να τον εκδιώξει αλλιώς να είναι ένοχος για διπλό πρόστιμο.
Σχετικά με τους καυγάδες στην περιοχή των ιερών : κανείς να μην χτυπά στους ιερούς τόπους αν κανείς το πράξει, ο δούλος να μαστιγώνεται από τους ιερείς, ο ελεύθερος πολίτης να εκδιώχνεται όσο κρίνουν οι ιερείς. Αυτός που χτυπήθηκε να τους οδηγεί στα ιερά και να λαμβάνει αποζημίωση. Τους εκδιωχθέντες δούλους κανείς να μην υποδέχεται, ούτε να τους δίνει τροφή ή εργασία. Όποιος είναι υπόδικος να δίνει στον κύριο του την διπλάσια αξία τους σώματός του και πρόστιμο 500 δρχ. Ο ιερέας ν’ αποφασίζει για τους δράστες και όσους καταδικάσει να τους παραδίδει στους κυρίους τους.
Σχετικά με τις πηγές: Για τις πηγές που είναι καθορισμένες από τα έγγραφα ως αγνές καθώς και για τις πηγές των αγαλμάτων, την φροντίδα να έχει ο μνασίστρατος όσο ζει και να μετέχει μαζί με τους ιερείς στις θυσίες και στα μυστήρια. Επιπλέον τα δέρματα από τα αφιερώματα να τα παίρνει ο μνασίστρατος.
Χρήματα: όσα χρήματα δίνουν αυτοί που κάνουν τις θυσίες να μπαίνουν σε θησαυροφυλάκιο από κει να παίρνει ο μνασίστρατος το ένα τρίτο. Τα δύο τρίτα και τα αφιερώματα ν’ ανήκουν στους θεούς. Οι ιερείς να έχουν την επιμέλεια τους. Από τα χρήματα να κατασκευάζονται αφιερώματα στους θεούς όπως αποφασίσουν οι σύνεδροι. Οι ιερείς που έχουν επιλεγεί το 505 έτος να έχουν την επιμέλεια κατασκευής με τον αρχιτέκτονα, δύο πέτρινων θησαυροφυλακίων και να τοποθετούν το ένα στο ναό των μεγάλων θεών και το άλλο κοντά στις πηγές, σε τόπο που αυτοί κρίνουν ασφαλή.
Τα κλειδιά για το ιερό που βρίσκεται κοντά στις πηγές να το κατέχει ο μνασίστρατος, τα υπόλοιπα κλειδιά να τα έχουν οι ιερείς και ο καθένας ν’ ανοίγει το ναό του κατά την διάρκεια των μυστηρίων και να αφαιρούν από το θησαυροφυλάκιό τους το καθιερωμένο ποσό και να το παραδίδουν στον μνασίστρατο.
Ιερός δείπνος: οι ιερείς από τα αφιερώματα που οδηγούνται στις πομπές ν’ αφαιρούν από το καθένα όσα ανήκουν στους θεούς, τα υπόλοιπα κρέατα να χρησιμοποιούνται για το ιερό δείπνο που θα πραγματοποιείται μαζί με την ιέρεια και τις παρθένους και τον μνασίστρατο και την γυναίκα του και τους συγγενείς του καθώς και τους τεχνίτες και όσους συμμετείχαν στις χορηγίες. Οι ιερείς να επιδεικνύουν τον τόπο που θα πραγματοποιηθούν όλα αυτά.
Ο αγορανόμος να έχει τη φροντίδα ώστε να πωλούνται εμπορεύματα χωρίς δόλο και τίμια χρησιμοποιώντας μέτρα και σταθμά σύμφωνα με όσα ορίζουν οι δημόσιοι νόμοι. Όσοι δεν πωλούν σύμφωνα με τους νόμους, τους μεν δούλους να τους μαστιγώνουν, οι δε ελεύθεροι να πληρώνουν πρόστιμο 20 δρχ. και η απόφαση να ανήκει στους ιερείς.
Νερό: ο αγορανόμος να έχει την επιμέλεια του νερού, ώστε κατά τον χρόνο της εορτής κανείς να μην καταστρέφει τον δρόμο ή τον αγωγό ή ότι άλλο κατασκευαστεί στο ιερό χάριν του νερού και όπως τυχόν χωριστεί να ρέει το νερό κανείς να μην εμποδίζει αυτούς που το χρησιμοποιούν. Ο αγορανόμος να έχει τη φροντίδα σχετικά με τα αλείμματα και τα λουτρά, ώστε όσοι θέλουν να περιποιούνται τους λουόμενους στο ιερό να μην παρέχουν σ’ αυτούς περισσότερους από δύο χαλκούς και νερό αγνό και αυτός που παρέχει στο αλειπτήριο ξύλα να τα παραδίδει ξερά και κατάλληλα για τους αλειφομένους κάθε μέρα ανά 4 ώρες όλη τη βδομάδα. Κανείς δούλος δεν επιτρέπεται να αλείφεται. Αν κάποιος από τους υπηρέτες των λουτρών και όσων παρέχουν τα ξύλα δεν ακολουθεί τους νόμους, ο μεν δούλος να μαστιγώνεται από τον αγορανόμο, ο δε ελεύθερος για κάθε αδίκημα να πληρώνει πρόστιμο 20 δρχ. και η απόφαση να ανήκει στους ιερείς.
Αναφορά συναντήσεων: οι ιερείς όσα τυχόν αποφασίσουν στη γιορτή ή όσες καταδίκες πραγματοποιήσουν για κάποιους να τις αναφέρουν σε συνάντηση που θα γίνεται στο πρυτανείο. Ν’ αναγράφουν στο ιερό όσους τυχόν καταδικάσουν και για ποιο αδίκημα. Να παραδίδουν αντίγραφο του διατάγματος. Αντίγραφο επίσης να δίνεται στους ερμηνευτές των νόμων.
Στα μυστήρια να λειτουργούν μαζί με τους ιερείς, ο κήρυκας, οι αυλητές, ο μάντις και ο αρχιτέκτων. Από τους πολίτες να επιλέγονται δέκα για εργάτες όχι νεώτεροι από σαράντα ετών και όχι τον ίδιο χρόνο δύο φορές οι ίδιοι. Όσους κληρώσουν να τους ορκίζει ο γραμματέας των συνέδρων. Ο επικεφαλής να έχει την επιμέλεια όσων πρέπει να γίνουν κατά τη διάρκεια των μυστηρίων.
Έξω από τα ιερά να αναγράφονται οι καταλληλότεροι ραβδούχοι και οι μυσταγωγοί. Επίσης να αναγράφονται όσοι λειτουργούν μαζί με τον μνασίστρατο. Όσων τα ονόματα έχουν αναγραφεί πρέπει να πειθαρχούν και να υπακούν σε όσα αναφέρονται στα διατάγματα. Όσοι δεν υπακούν να καταδικάζονται σε 20 δρχ. πρόστιμο και να αναφέρονται στους πολέμαρχους. Οι ραβδοφόροι που δεν υπακούν, όσους καταδείξουν οι δέκα αιρετοί, να μαστιγώνονται. Οι επικεφαλής δέκα να αποφασίζουν για όλα τα παραπτώματα. Αν για κάτι χρειάζεται να γίνει συμβούλιο να συγκεντρώνουν οι δέκα όλους τους ιερείς και ότι αποφασίζει η πλειοψηφία αυτό και να γίνεται.
Οι δέκα θα πρέπει να φορούν κατά την διάρκεια των μυστηρίων κόκκινη ταινία.
Αν κάποια πράγματα σχετικά με τα μυστήρια και τις θυσίες δεν είναι γραμμένα στα διατάγματα, να αποφασίζουν για αυτά οι σύνεδροι, χωρίς όμως να αλλοιώνουν τίποτα από όσα είναι γραμμένα στα διατάγματα, ή να ανατρέπουν τα μυστήρια, ειδάλλως τα όσα έχουν γραφτεί θα είναι μάταια.
Το διάταγμα αιώνια να είναι κυρίαρχο.
Της Σύλβιας Βαρνάβα
καθηγήτριας κλασικής φιλολογίας
