Ένα από τα συγκλονιστικότερα θεάματα που μπορεί κανείς να αντικρίσει στη Μικρά Ασία είναι το εγκαταλελειμμένο χωριό Λιβίσι, μερικά χιλιόμετρα από την παλιά Μάκρη, στις νότιες ακτές του Αιγαίου. Όποιος Έλληνας βρεθεί στη Μάκρη είναι αδιανόητο να μη πάει στο “χωριό φάντασμα”. Δέκα χιλιόμετρα μόνο είναι η απόσταση για το μελαγχολικό Λιβίσι. Το χωριό το εγκατέλειψαν οι κάτοικοί του το 1923 με την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Το 22 οι επιζώντες κάτοικοι ήρθαν από το Λιβίσι στην ελεύθερη Ελλάδα, ενώ άλλοι σκορπίστηκαν στην Αυστραλία και την Αμερική. Ο τόπος εκείνος δεν ξανακατοικήθηκε ποτέ. Είναι σαν να στοίχειωσε…
Περίπου 2.000 γυναικόπαιδα (οι άντρες είχαν οδηγηθεί αιχμάλωτοι σε καταναγκαστικά έργα) ξεκίνησαν το βασανιστικό ταξίδι για τη Νέα Μάκρη του Μαραθώνα και το χωριό Φαράκλα στη βόρεια Εύβοια. Ωστόσο οι Τούρκοι που κατοικούσαν στην Ελλάδα δεν εμφανίστηκαν ποτέ στο χωριό. Κάποιος θρύλος λέει ότι οι Λιβισιανοί καταράστηκαν τον τόπο και οι Τούρκοι από φόβο δεν ήρθαν ποτέ. Από τότε παραμένει ένα χωριό-φάντασμα με σπίτια όρθια, αλλά έρημα, με τα παράθυρα και τις πόρτες να χάσκουν σαν μάτια και στόματα απόκοσμων πλασμάτων.
Το πιο κοντινό τουρκικό χωριό είναι το Hisarönü και νότια η παραλία Βάϊ, όπου τα καλά χρόνια οι Λιβισιανές πήγαιναν για να λευκάνουν το μετάξι και κατόπιν να υφάνουν τα προικιά στους αργαλιούς Τέλος, τρία χιλιόμετρα από το Λιβίσι βρίσκεται το Αφ Κουλέ. Είναι το ελληνικό χωριό Εύκολα, ή Αγιαύκουλα, με λαξευμένη σε βράχο τη μονή του Αγίου Ελευθερίου.
Το σημερινό όνομα του Λιβισιού είναι Καγιάκιοϊ. Είναι η αρχαία Καρμυλησσός. Η παρουσία Ελλήνων χρονολογείται από τη βυζαντινή εποχή και από το 14ο αιώνα, πολλοί από αυτούς, ήταν από τη Ρόδο και το Καστελόριζο. Κάποτε το χωριό είχε δικό του νοσοκομείο με πέντε γιατρούς, τρία φαρμακεία, δημοτικό σχολείο και βιβλιοθήκη. Πριν αρχίσουν οι διωγμοί, οι Έλληνες ήταν 6.500 και μόνο 500 οι Τούρκοι.
